Saturday, November 2, 2013

KECAP RUNDAYAN (KATA BERIMBUHAN) RARANGKEN TENGAH (SISIPAN) –AR-/-AL-, -IN, -UM

Dalam bahasa Sunda sisipan ada tiga yaitu –ar-/-al-, -in, -um. Masing-masing akan dijelaskan di bawah ini:
1. Rarangken tengah –ar-/-al-, tidak merubah fungsi kata dasarnya dan memiliki arti banyak
Contona: bared + ar = barared (banyak barednya)
Budak + ar= barudak
Lumpat + al = lalumpat
Leuleus + al = laleuleus
Teuleum + ar = tareulem
Cicing + ar   = caricing
Haseum + ar = haraseum

Catatan:
1. Rarangken –ar- akan pindah ke depan bila bertemundengan kata dasar berawalan vokal
Contona: ulin + ar = arulin
Amis + ar = aramis
2. Rarangken –ar- menjadi –al- bila kata dasarnya berawalan l

2. Rarangken tengah  (sisipan) –in-, fungsinya membentuk:
1. Kecap sifat anu ngandung harti ngabogaan sifat sarua jeung kecap asalna.
Contona: punjul + in = pinunjul
Satria  + in  = sinatria
2. Kecap pagawean nu ngandung harti sarua jeung kecap asalna.
Contona: tulis + in = tinulis
Ganjar + in = ginanjar
3. Kecap pagawean anu ngandung harti kabeneran (kebetulan).
Contona: pareng + in = pinareng
Panggih + in = pinanggih
4. Ngantebkeun atawa mamanis basa (pemanis bahasa)
Contona: pasti + in = pinasti
Tangtos + in = tinangtos

3. Rarangken tengah –um-
Rarangken tengah –um-, fungsinya membentuk:
1. Kecap sifat nu ngandung harti:
a. Niru-niru
Conto: gede + um = gumede
Geulis + um = gumasep
b. Keur mejeuhna
Contona: gading + um = gumading
Haseum + um = gumaseum
2. Kecap pagawean  nu ngandung harti lila
Contona: seblak + um = sumeblak
Jegur + um  = jumegur
3. Ngantebkeun atawa mamanis basa
Contona: seja + um = sumeja
Sujud + um = sumujud
Catatan:
  1. Rarangken –um- akan pindahan ke depan bila bertemu dengan kata berawalan vokal.
Contona : amis + um = umamis
Aing + um = gumaing2
2. Menjadi g bila bertemu dengan kata berawalan k
Contona: kasep + um = gumasep

0 comments:

Post a Comment